Betekenis van het vendelzwaaien

Vendelhulde: een uitbeelding van een strijd tussen goed en kwaad

Er zijn folkloristen geweest, die in de vendeldemonstratie van schutterijen niets anders zagen dan louter eerbetoon aan de Pastoor, Burgemeester enz. Sommigen beweren ook dat het ontstaan van dit imposante vlagvertoon te zoeken is in de Middeleeuwse Meigilden of oud Germaanse bloedbroederschappen. De betekenis van het vendelen zoals dit tegenwoordig gekend wordt heeft een andere intentie. De vendelhulde zelf wordt een gebed en strijd genoemd, terwijl de vendeliers er steeds aan worden herinnerd, dat ze met gewijde vaandels vendelen.

Eerste ronde: hierbij wordt tot de vendeliers gesproken

Het rondzwaaien boven het hoofd betekent: houd je kloek en sterk in de strijd die komen gaat.
Als de vlag wordt rond gegooid om de hals betekent dit: weer je geducht al zal dit ook je hoofd moeten kosten.
De vlag draait om de lendenen: geef aan dit werk je kracht, je lichaam, desnoods je leven.
De vlag draait om de knieën: houd je leden lenig en kunt ook knielen.
De vlag draait om de enkels: laat de vlag steeds draaien, maar zorg dat ze schoon en rein blijft, zoals de lelie, het symbool hiervan (de vendelier mag nimmer met het vaandel de grond raken).

Tweede ronde: de vlag begint weer boven het hoofd. Na enkele slagen die een kort gebed vormen, wordt dan de strijd tussen goed en kwaad, tussen God en de duivel uitgebeeld

De vlag wordt boven het hoofd rond gezwaaid in de hand: patroon van de Gilde, U wil ik verheerlijken en ik wil al het mogelijke doen, want hoog zijt Gij verheven.
Als de knop in de hals wordt gelegd en het gezicht schuin opwaarts is gericht: ik zie naar de Hemel, o Heer, want ik wil U verheerlijken.
Nu begint de vlag schuin over de schouder te draaien: de vijand komt.
In machtige slagen wordt de vlag achter de rug doorgehaald: van alle kanten word ik nu aangevallen.
De vlag wordt achter de knieën doorgehaald: de vijand probeert me op de knieën te krijgen.
De vlag draait door de enkels door. De vijand drukt me diep te neer.
De vlag draait nu achter en vervolgens om een been, knie en enkel: maar ik zal me staand houden, als is het maar op een been.
De vlag wordt vast geklemd in de knieholte: ik maak mijn handen vrij en ga voor niets opzij.
De vlag balanceert op de voet: bijna liet ik de vlag vallen, maar mijn voet kon haar nog net grijpen.
De vendelier treedt over de vlag: de vijand probeert haar af te nemen.
De vendelier treedt over de vlag en werpt haar omhoog: de vijand sloeg bijna de vlag weg, maar ik kon ze nog juist opvangen.

De derde ronde: weer gaat de vlag boven het hoofd: bijna overmoedig staat men in de strijd tegen het kwaad. Maar ook daar wordt de strijd wanhopig, zodat het gebed om hulp tot de patroonheilige begint om dan te eindigen in de overwinning van het GOEDE over het KWADE met de hulp uit de Hemel.

Overmoedig gooit de vendelier zijn vlag over het hoofd: nooit zal hij wijken, hoe het ook moge gaan. Ik zal blijven strijden, zolang ik leef.
De slagen worden steeds zwaarder en moeilijker, de vlag om de lendenen gezwaaid en weer opgevangen, de strijd wordt nog zwaarder.
De vlag wordt rond beide benen gedraaid en opgevangen, al zwaarder wordt de strijd, ik heb hulp nodig.
De vlag draait om ieder been afzonderlijk, de strijd wordt hopeloos, ik val van vermoeidheid haast te neer.
Nu volgt de knieslag, het vendelen wordt een smeekbede. Patroonheilige helpt mij, sta mij bij, ik kan haast niet meer, ik wil mijn leven geven.
De vendelier valt op de knieën, Mijn Heer en mijn God, geef mij Uw zegen en kracht.
Nu staat de vendelier weer rechtop, de vlag wordt op de vuist gelegd, de vlag wordt opgegooid, ten teken der overwinning en van grote blijdschap: God en Patroonheilige, met Uw steun heb ik overwonnen.
De vlag wordt opgerold. De strijd heeft gestreden. Het werk is gedaan. De zege is ons.

Wanneer de vendelhulde een dodenherdenking betreft, dan begint bij no.22 de verandering en wordt hieraan toegevoegd: op de knieën zit ik voor U. Maar niet tegen mijn wil, maar Uw wil geschiede, Moge de vlag dan mijn lichaam bedekken, waardoor ik mijn leven geef. Langzaam uitvendelend valt dan de vlag. Daarna volgt het "Wilhelmus"